Internet gây thất thu lớn nhất cho ngành điện ảnh

Phim bị cấm chiếu "Bụi đời Chợ Lớn" bị phát tán lên Internet, là đĩa phim lậu được bán tràn lan trên thị trường từ năm 2013. Ảnh: Internet

Cuối tháng 1/2014, Sohaphim - trang phim online của VCCorp có địa chỉ tên miền phim.soha.vn đã bất ngờ thông báo ngừng cung cấp dịch vụ từ 29/1/2014. Theo thông báo trên trang phim.soha.vn, lý do khiến Sohaphim phải ngừng cung cấp dịch vụ vì chưa đạt được thỏa thuận về bản quyền với một số nhà sản xuất và cung cấp phim, do đó chưa có đủ nội dung hấp dẫn để cung cấp dịch vụ cho người dùng.

Theo một nguồn tin của ICTnews, Sohaphim đã cung cấp dịch vụ từ hơn 2 năm nay và đã thử nghiệm thu phí khách hàng. Trong số các phim trên trang của Sohaphim có cả phim có bản quyền và chưa có bản quyền. Vào cuối năm 2013, Sohaphim về cơ bản đã đạt xong thỏa thuận về bản quyền với các hãng phim trong nước, nhưng lại gặp khó khăn trong đàm phán hợp đồng bản quyền với các hãng phim quốc tế. Do đó, VCCorp quyết định tạm dừng và cũng chưa cho biết thời gian nào sẽ mở lại dịch vụ. Hiện một số người trong đội ngũ làm dự án Sohaphim đã được điều động sang một dự án mới.

Việc Sohaphim tự động dừng dịch vụ vì lý do tôn trọng bản quyền là trường hợp đầu tiên ở nước ta, trong bối cảnh Internet vẫn là môi trường để nhiều kẻ vi phạm bản quyền phim trục lợi.

Theo Đạo diễn NSND Đặng Xuân Hải, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam: Tình trạng vi phạm bản quyền phim trên Internet đang gây thất thu lớn cho ngành điện ảnh trong nước. Người ta vi phạm dưới nhiều hình thức như: sao in đĩa lậu, trích đoạn, làm các tác phẩm tái sinh, cung cấp lên Internet để thu phí hoặc thu quảng cáo, thậm chí nhiều bộ phim còn bị các đài truyền hình địa phương tự ý phát sóng mà không có thỏa thuận với hãng phim.

"Các tác phẩm điện ảnh trong và ngoài nước đang bị ăn cắp bản quyền dưới nhiều hình thức, những người vi phạm có cả tổ chức và cá nhân, cả ở các thể loại phim truyện, phim tài liệu, phim khoa học. Tình trạng này diễn ra quá lâu mà không thể ngăn chặn được", ông Hải nhấn mạnh.

Ông Hải nhận định rằng: "Internet là nguồn truyền tải tác phẩm điện ảnh đến công chúng một cách nhanh nhất, nhưng cũng là nguồn gây thất thu lớn nhất cho các nhà đầu tư sản xuất phim".

Cũng theo ông Hải, tình trạng vi phạm bản quyền phim sẽ gây ra hai tác hại rất lớn cho ngành điện ảnh. Thứ nhất, tác phẩm bị chiếu lậu thường không đảm bảo chất lượng âm thanh, hình ảnh, chất lượng phim kém do đó sẽ tạo một tâm lý không thoải mái cho những nghệ sĩ tham gia sáng tạo tác phẩm, dẫn đến việc họ không muốn tham gia vào lĩnh vực điện ảnh nữa. Điều quan trọng  hơn, các nhà đầu tư sản xuất phim sẽ không thu hồi được vốn, không ai dám đầu tư vào điện ảnh khiến ngành này vốn có nhiều khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Hai trường hợp điển hình nhất trong vài năm gần đây, đó là trường hợp phim Cánh đồng bất tận chưa được công chiếu đã bị in đĩa bán lậu và tung lên Internet. Trong năm 2013, phim bị cấm chiếu Bụi đời Chợ Lớn cũng bị tung bản nháp lên Internet, ngay sau đó vài ngày thì đĩa in lậu bán tràn lan trên thị trường. Cơ quan công an đã vào cuộc điều tra vụ phát tán phim cấm nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.

Hồi tháng 6/2013, Thanh tra Bộ VH-TT&DL đã thụ lý Đơn yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh của Hiệp hội điện ảnh (tên tiếng Anh Motion Picture Association - MPA). MPA đại diện các hãng phim tại Hoa Kỳ  tố cáo 3 website có địa chỉ tên miền pub.vn; phim47.com: v1vn.com có hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh (phim) thuộc sở hữu của các thành viên MPA. Thanh tra Bộ VH-TT&DL đã xác minh, kết quả cho thấy cả 3 website này đều có hành vi vi phạm pháp luật về quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh đúng như tố cáo của MPA và đã ra quyết định xử phạt hành chính và đề nghị rút hết các phim vi phạm bản quyền trên 3 trang web trên.

Thế nhưng, hiện vẫn tồn tại hàng trăm website chiếu phim online để phục vụ cho cộng đồng người Việt. Hàng trăm nghìn bộ phim đang được chiếu tràn lan trên Internet, đa số các website cho phép người xem có thể xem online hoặc tải về máy xem miễn phí, chỉ có một số ít thu phí vài nghìn đồng/phim. Trên các trang website đăng tải rất nhiều quảng cáo, việc cung cấp phim lên mạng cho người xem miễn phí nhằm mục đích thu tiền gián tiếp từ quảng cáo online. Và điều đáng nói là chưa thấy website cung cấp phim online nào công bố công khai rằng mình đang chiếu phim có bản quyền.